Proton terapiyasi
.jpg)
Standart nur terapiyasi - saratonning ko'p turlarini samarali davosi hisoblanadi, ammo uning nojo'ya samarali mavjud, chunki radiatsiya mo'ljallangan o'simtaning oldidagi va uning tashqarisidagi sog'lom to'qimalarga ham ta'sir qiladi.
Proton terapiyasining asosiy farqi shundaki, protonlar energiyaning asosiy qismini saraton o'simtasi joylashgan aniq joyda chiqaradi.
Tana bo'ylab harakatlanayotganda protonlar sekinlashadi va faqat kerak bo'lganda maksimal radiatsiyani chiqaradi. Energiyaning eng katta chiqishi sodir bo'ladigan joy Bregg cho'qqisi deb ataladi.
Shifokor Bregg cho'qqisini saraton o'simtasining markaziga to'g'ri keladigan tarzda hisoblab chiqadi. Protonlarning ta'siri yangi hosilaning shakli va chuqurligiga to'liq mos keladi, shu bilan birga sog'lom to'qimalar va organlarga ta'sir qilmaydi.
Proton terapiyasining afzalliklari
- Sog'lom to'qimalarga minimal zarar yetkazish va shu bilan birga hayotiy muhim organlarga yaqin bo'lgan o'simtalarni davolash imkoniyati
- Radioterapiya jarayonida va oxirida nojo'ya ta'sirlarning past xavfi va davolanishdan keyin bemorning tezroq tiklanishi
- Proton terapiyasining aniq yo'nalishi tufayli xatarli o'simtalarning qaytalanish xavfini kamaytirish
Bu qanday ishlaydi
Proton terapiyasi qanday ishlashini tushunish uchun proton tezlatgichi, siklotron va nur uzatish tizimida sodir bo'ladigan fizik jarayonlarni ko'rib chiqamiz.
Proton o'z harakatini ionlar manbasida boshlaydi. Soniya lahzalarida vodorod atomlari manfiy zaryadlangan elektronlar va musbat zaryadlangan protonlarga bo'linadi.
Protonlar vakuum trubkasi orqali chiziqli tezlatgichga tushadi va bir necha mikrosoniya ichida ularning energiyasi 7 million elektron/voltga yetadi.
Proton nurlari siklotronga kirganda vakuum trubkasida qoladi, bu yerda tezlashuv ularning energiyasini 70 dan 250 million elektron/voltgacha oshiradi, bu ularni bemorning tanasiga har qanday chuqurlikka yetkazish uchun yetarli hisoblanadi.
Siklotrondan chiqqandan so'ng, protonlar proton nurini hosil qiladigan, jamlaydigan va davolash amalga oshiriladigan maxsus xonaga yo'naltiradigan bir qator magnitlardan tashkil topgan tizim bo'ylab harakatlanadi.
Davolash xonasida gentri tizimi o'rnatilgan bo'lib, u 360 daraja aylana oladi va nur bemorning tanasiga har qanday burchak ostida kirishiga imkon beradi. Nurni yetkazib berishning aniqligi kuchli kompyuterlar yordamida hisoblanadi, shifokorlar monitorlarda davolanish jarayonini kuzatib turishadi. Ko'p darajali xavfsizlik tizimi bemor va xodimlarni radiatsiya ta'siridan himoya qiladi.
Uchidan chiqishda maxsus qurilma (apertura) proton tutamini hosil qiladi, boshqa maxsus qurilma (kompensator) esa uch o'lchovli nurni o'sma ichiga yo'naltiradi.
Maksimal energiyada proton nurlari yorug'lik tezligining uchdan ikki qismiga teng tezlikda harakatlanadi.
Kimlarni davolash mumkin?
Proton terapiyasi ko'plab onkologik patologiyalar turlarida ishlatiladi va ko'pincha bemorlar uchun yagona yechim bo'lib qoladi.
- Jarrohlik aralashuvisiz! Jarrohlik o‘tkazilmaydigan o‘simtalar uchun mukammal usul. Proton nurlari bilan davolash sog'lig'i sababli jarrohlik aralashuviga dosh berolmaydigan bemorlarga mos keladi.
- Yuqori aniqlik! Sog'lom organlarga eng ayovchi ta'sir ko'rsatish bilan birga saraton hujayralari shikastlanishining aniqligi. O‘simta miya, yurak, umurtqa pog'onasi kabi muhim organlarga xavfli darajada yaqin joylashgan hollarda usul tengsiz hisoblanadi.
- Samaradorligi. Chegaralari aniq belgilangan zich o'simtalarda, ya'ni saraton tananing boshqa qismlariga tarqalmagan hollarda proton terapiyasi ajoyib natijalar beradi.
- Ayovchi ta'siri. Sog'lom hujayralarga ayovchi ta'sir ko‘rsatishi va nojo'ya samaralarining yo'qligi proton terapiyasini bolalarni davolash uchun eng mos usul deb hisoblashga imkon beradi.
Varian ProBeam® proton terapiyasi tizimi
Varian ProBeam® tizimining o'ziga xos xususiyati o‘ta yuqori o'tkazuvchi elektromagnitli (o‘ta yuqori o'tkazuvchi siklotron deb ataladigan) izoxron siklotrondan foydalanish hisoblanadi. Uning energiya qobiliyati nurlanish dozalarini 4-30 sm chuqurlikda joylashgan o'simtalarga yetkazish imkonini beradi, bu esa ta'sir diapazoni ulab-uzgichlarini ishlatmasdan davolash uchun energiyaning keng diapazonini ta'minlaydi.
Boshqa qurilmalardan farqli o'laroq, Varian izoxron tezlatgichi juda bashorat qilinadigan tarzda ishlaydi.
Protonlarni yetkazish turi: qalam tutami bilan skanerlash yoki passiv tarqalish
Passiv tarqalish - bu oldingi avlod proton terapiyasi, ishlaydigan markazlarning aksariyati tomonidan qo'llaniladigan usul. Bugungi kunga kelib, qalam tutami bilan skanerlash proton terapiyasining aniqroq turi bo'lib, yangi proton markazlarining aksariyati uni tanlaydi.
Qalam nurlari bilan skanerlash
Qalam tutami bilan skanerlash (PBS) yoki o'tkir yo'naltirilgan nur bilan skanerlash - bu saraton kasalligini davolash uchun protonlardan foydalanishning ilg'or usuli hisoblanadi.
BOSH VA BO'YIN SARATONI
Proton terapiyasi ko'z, og'iz va miya kabi muhim organlar uchun nurlanish dozasini kamaytirish bilan bir vaqtda bosh va bo'yinning murakkab o'simtalarini samarali davolashi mumkin. Shu sababli, eng muhim jismoniy funksiyalar - ko'rish, sezish, ta'm va yutish - bemor davolanayotganda ta'sirlanmaydi. Proton terapiyasi quyidagi lokalizatsiyalardagi saratonda tavsiya etilgan:- burun bo‘shlig‘i va burun qo‘yni
- og'iz bo'shlig'i, shu jumladan so‘lak bezlari, til va bodomchalar
- hiqildoq
- Ko'zlar
- bosh suyagi asosi
- orqa miya
Bosh va bo'yin onkologiyasini davolash natijasida bemorlarning 60 foizida radiatsiya terapiyasining standart usullari oziqlantiruvchi naycha kiritilishini talab qiladi.
Modulyatsiyalangan intensivlikdagi proton terapiyasi og'iz bo'shlig'ining kamroq shikastlanishi tufayli bunga yo'l qo'ymaydi.
Proton terapiyasi ko'ngil aynishi, so‘lak bezlarining shikastlanishi, ta'mni yo'qotilishi yoki endokrin buzilishlar kabi nojo'ya samaralarni ham kamaytiradi.
Bemorlar tanadagi vazn va suv muvozanatini yaxshiroq ushlab turishlari mumkin, davolanishning ijobiy natijalariga hissa qo'shadi va saraton kasalligini davolash paytida va undan keyin hayot sifatini sezilarli darajada yaxshilashga yordam beradi.
Davolash qanday kechadi?
Muolajalar odatda har kuni 15 dan 30 daqiqagacha davom etadi va haftada besh marta amalga oshiriladi. Kurs 4 dan 7 haftagacha davom etadi va ba'zi hollarda bir yoki bir nechta muolaja yetarli bo‘ladi. Kasalxonaga yotqizish talab etilmaydi, chunki ko'pchilik bemorlar proton terapiyasini juda yaxshi ko‘tara oladilar, davolanish paytida va undan keyin darhol ishlashni va sport bilan shug‘ullanishni davom ettirishlari mumkin.
PROSTATA BEZI SARATONI
Kasallikning dastlabki bosqichlarida jarrohlik va nur terapiyasi taxminan bir xil natijalarni beradi. Ammo nur terapiyasi - mahalliy tarqalgan prostata bezi saratonini davolashda eng yaxshi usul hisoblanadi. Yirikroq yoki agressiv o'simtalarda nur terapiyasi gormon terapiyasi bilan birgalikda qo'llanilishi mumkin.MIBSda (Sergey Berezin nomidagi tibbiyot Instituti, Sankt-Peterburg) biz prostata saratonini zarracha tibbiyotining eng ilg'or usuli - proton terapiyasi bilan davolashni taklif qilamiz, u an'anaviy nur terapiyasiga nisbatan bir qator inkor etib bo‘lmaydigan afzalliklarga ega:
- prostata bezidagi saraton hujayralariga nurlanishning yuqori dozalarini aniq yetkazib berish.
- atrofdagi sog'lom to'qimalarga va quviq va to'g'ri ichak kabi muhim organlarga minimal ta'sir.
- kamroq invaziv (travmatik) jarayon - davolash og'riqsiz kechadi va odatdagi hayotni davom ettirishga imkon beradi.
- kasalxonaga yotqizish talab qilinmaydi, terapiya ambulatoriya sharoitida amalga oshiriladi.
Odatda, bitta muolaja davomida taxminan 20-30 qatlamda joylashgan 1000-2000 nuqtalarga dozalarni yetkazib berish talab etiladi. Bunday qatlamli skanerlash notekis shakldagi yoki turli chuqurlikdagi yangi hosilalarni aniqlash imkonini berib, butun o'simtani proton nuri bilan "qoplaydi".
Davolash qanday kechadi?
Prostata bezi saratonini proton terapiyasi bilan davolashda muolajalar odatda kuniga atigi 15-20 daqiqa davom etadi va haftada besh kun taxminan ikki oy davomida amalga oshiriladi. Davolash tugagandan so'ng, tiklanish vaqti deyarli talab etilmaydi. Davolanishdan keyin impotensiya xavfi juda kam, ayniqsa terapiya boshlanishidan oldin yaxshi jinsiy funksiyaga ega bo'lgan bemorlar uchun. Aksariyat bemorlar davolanishni juda yaxshi ko‘taradilar va davolanish paytida va undan keyin darhol ishlashni, mashq qilishni va jinsiy hayot kechirishni davom ettirishlari mumkin.
"Qalam" bilan skanerlash paytida, diametri bir millimetrdan kam bo'lishi mumkin bo'lgan proton tutami rassom moyqalam bilan bo'yoq surtgani kabi, qatlamma-qatlam nur chiqarib, ko‘plab magnitlar tomonidan aniq zararlangan sohaga yo'naltiriladi. Usulning afzalligi shundaki, nur o‘simta yonida joylashgan muhim organlarni chetlab o'tib, o'simtaga turli burchaklarda kirib boradi.
O'PKA SARATONI
O'pka saratoni tashxisi qo'yilgan bemorlarning taxminan 15-20 foizida nur terapiyasi bilan birgalikda jarrohlik yo'li bilan davolash mumkin bo'lgan o'simtalari mavjud. Bemorlarning yana 30-50 foizida jarrohlik aralashuvini, kimyoterapiya va nur terapiyasini o'z ichiga olgan majmualangan davolash rejimini talab qiladigan yangi hosilalar mavjud bo‘ladi. Ammo o'pkaning muhim organlarga yaqin joylashganligi normal to'qimalarga zarar yetkazish xavfisiz saraton hujayralariga kerakli nurlanish dozasini yetkazib berishni qiyinlashtiradi.Proton terapiyasining an'anaviy nur terapiyasi oldidagi afzalliklari uni o'pka saratoniga chalingan ko'plab bemorlar uchun eng maqbul davolash usuliga aylantiradi.
Ilg'or vizualizatsiya texnologiyalari va saraton hujayralarini aniq nishonga olish qobiliyati bizning mutaxassislarimizga o‘simta yaqinida joylashgan organlarga: qizilo'ngach, yurak va umurtqa pog'onasiga ta'sir qilmasdan kuchli nurlanish dozalarini iloji boricha aniqroq yetkazib berishga imkon beradi. Shu tufayli o'simtani yuqori dozadagi radiatsiya bilan nurlantirish, kasallikni tezroq yengish va bemorning hayot sifatini yaxshilash mumkin bo'ladi.
O'pkada o'simta sohasini nurlantirish muammosi zararlangan soha geometriyasining tebranishlaridan iborat, ular bemorning doimiy anatomik o'zgarishlari va nafas olish harakatlari tufayli yuzaga keladi. Bizning mutaxassislarimiz o'pka saratoniga qarshi samarali kurashish usullarini o'zlashtirdilar, masalan, bemorlarni "sinxronlashtirilgan nafas olish" yoki nafasni ushlab turish texnikasi bilan davolash. Bu nur dozalarini to'g'ridan-to'g'ri saraton hujayralariga yetkazib berishga imkon beradi.
Sinxronlashtirilgan nafas olish texnikasiga qo‘shimcha ravishda MIBS (Sergey Berezin nomidagi tibbiyot Instituti, Sankt-Peterburg) proton terapiyasi markazi o'pka saratoni bilan og'rigan bemorlarga yanada ilg'or davolash usulini - qalam nurlari bilan skanerlashni (PBS) taklif qilishi mumkin.
"Qalam" bilan skanerlash paytida diametri bir millimetrdan kam bo'lishi mumkin bo'lgan proton nuri qatlamma-qatlam nurlanish chiqarib, ko'plab magnitlar tomonidan aniq zararlangan sohaga yo'naltiriladi. Usulning afzalligi shundaki, nur o‘simta yonida joylashgan muhim organlarni chetlab o'tib, o'simtaga turli burchaklarda kirib boradi.
Ushbu texnologiya aniqroq hisoblanadi va ta'sirlangan hujayralarga yuqori dozali nurlanishni yetkazib berishga imkon beradi. Davolash seanslari kamroq vaqt talab etadi, nojo'ya samaralar kamayadi va davolanishning o'zgaruvchanligi oshadi.
Yuqori dozali nurlanishni olgan o'pka saratonining qaytalanishi bo'lgan bemorlar uchun qalam tutami bilan skanerlash yordamida proton terapiyasini qo‘llash mumkin. Bunday holda, tor nur nurlanishning sezgir sohalarga ortiqcha kirishini cheklaydi yoki butunlay bartaraf etadi.
Davolash qanday kechadi?
Muolajalar odatda har kuni 15 dan 30 daqiqagacha davom etadi va haftada besh marta amalga oshiriladi. Kurs 4 dan 7 haftagacha davom etadi. Kasalxonaga yotqizish talab etilmaydi va ko'pchilik bemorlar o‘zlarini juda yaxshi his qiladilar, davolanish paytida va undan keyin darhol ishlashni va sport bilan shug‘ullanishni davom ettirishlari mumkin.
QIZILO'NGACH SARATONI
Qizilo'ngach saratonini standart nurlanish usullari bilan davolash qizilo'ngachning yurak, o'pka va umurtqa pog'onasi kabi muhim organlarga yaqinligi tufayli qiyin bo'lishi mumkin. Proton terapiyasi eng yaxshi tanlov bo'lishi mumkin, chunki u yo'l-yo‘lakay sog'lom to'qimalarga ta'sir qilmasdan to'g'ridan-to'g'ri o'simta markaziga katta miqdordagi nurlanishni chiqaradi.Davolash qanday kechadi?
Qizilo'ngach saratonini davolash muolajalari odatda kuniga 15-30 daqiqa davom etadi va haftasiga besh marta taxminan 4-7 hafta davomida amalga oshiriladi. Davolash kursining davomiyligi kasallikning individual holatiga va har bir bemorning umumiy sog'lig'iga bog'liq. Ko'pgina bemorlar davolashni juda yaxshi ko‘taradilar va davolanish paytida va undan keyin darhol ishlashni va sport bilan shug‘ullanishni davom ettirishlari mumkin.
JIGAR SARATONI
Jigar tanadagi eng katta organ bo'lib, inson uchun hayotiy muhim bo'lgan ko'plab muhim funksiyalarni bajaradi. Jigar saratonining ikki turi mavjud: birlamchi (ko'pincha jigarda hosil bo'lgan gepatohujayrali karsinoma) va ikkilamchi, u tananing boshqa qismlaridan saraton metastazlari tarqalishining natijasi hisoblanadi.Jigar saratoni faqat erta bosqichda va kasallik tarqalishidan oldin aniqlanganda davolanadi. Davolash rejimi o'simtaning o‘lchamigaa va bemorda jigar sirrozi mavjudligiga bog'liq. Hozirgi vaqtda jigar saratonini davolashning eng yaxshi imkoniyati o'simtani jarrohlik yo'li bilan olib tashlash yoki yangi organ transplantatsiyasi orqali amalga oshiriladi.
Proton terapiyasi ham kasallikni davolash jarayoniga ijobiy ta'sir ko'rsatishi mumkin. MIBS (Sergey Berezin nomidagi tibbiyot Instituti, Sankt-Peterburg) proton terapiyasi markazining shifokorlari sog'lom jigar to'qimalariga zarar bermasdan to'g'ridan-to'g'ri o'simtaga katta miqdordagi radiatsiyani yetkazib berishga imkon beradigan yadro tibbiyotining eng zamonaviy texnologiyasidan foydalanadilar. Proton terapiyasi jigar saratonini davolay olmaydi, ammo hujayralar o'sishini to‘xtatishga, o'simtani kamaytirishga yoki og'riqni yengillashtirishga qodir.
LIMFOMA
Limfoma - bu odamning limfa tizimida paydo bo'ladigan va Xodgkin kasalligi yoki nexodgkin limfomasi deb tasniflanadigan saraton turi. Limfa tugunlari inson tanasining turli joylarida joylashganligi sababli, limfoma har qanday lokalizatsiyaga ega bo'lishi mumkin.Odatda limfoma kimyoterapiya bilan davolanadi, so'ngra nur terapiyasi qo'llaniladi. Ammo ko'pincha ushbu turdagi onkologik patologiyalar yurak, o'pka yoki qizilo'ngach kabi muhim organlar yaqinidagi ko'krak qafasida paydo bo'ladi. Bu ushbu sezgir joylarga zarar yetkazish xavfisiz o'simtaga yuqori dozali radiatsiyani yetkazib berishni qiyinlashtiradi.
Lokalizatsiyasi tufayli jarrohlik o‘tkazib bo‘lmaydigan limfomasi bo‘lgan bemorlarga proton terapiyasi sog‘ayib ketish imkoniyatini beradi. Bizning onkologlar jamoamiz davolash rejasini ishlab chiqishga qodir, bunda nurlanish eng qiyin joylarda joylashgan o'simtalarga aniq ta'sir ko‘rsatadi, shu bilan birga sog'lom to'qimalarni ayab, hayotiy muhim organlarga tegmaydi.
Davolash qanday kechadi?
Davolash seanslari odatda kuniga 15 dan 30 daqiqagacha davom etadi va haftasiga besh marta taxminan 4-7 hafta davomida o'tkaziladi. Har kuni davolash kursi va muolaja davomiyligi har bir bemorning individual holatiga qarab farq qiladi. Ko'pgina bemorlar davolashni juda yaxshi ko‘taradilar va davolanish paytida va undan keyin darhol ishlashni va sport bilan shug‘ullanishni davom ettirishlari mumkin.
SARKOMA
Sarkomalar - xatarli o'simtalarning kam uchraydigan turi. Ular kattalar va bolalarda tananing istalgan qismida paydo bo‘ladi. Yumshoq to'qimalar sarkomasini davolashning eng keng tarqalgan usuli jarrohlik aralashuvi hisoblanadi. Nur terapiyasi kamdan-kam hollarda yolg'iz qo'llaniladi, ko'pincha jarrohlik amaliyotiga qo‘shimcha qilinadi. Ammo u sog'lig'i sababli jarrohlik amaliyoti mumkin bo‘lmagan bemorlar uchun ishlatilishi mumkin. Yoki palliativ davolash sifatida - og'riqni va kasallikning boshqa alomatlarini yengillashtirish uchun ishlatilishi mumkin.Proton terapiyasi ham ko'pincha boshqa usullar bilan birgalikda qo'llaniladi. Proton tutamini saraton hujayralariga yo'naltirishning aniqligi, atrofdagi sog'lom to'qimalarga ayovchi ta'siri va nurlanishning minimal nojo‘ya samarasi kabi afzalliklar ushbu usulni bolalarda sarkomalarni davolashda istiqbolli deb hisoblash uchun asos yaratadi.
FOTO VA VIDEO
WhatsApp tezkor chati 
Abu Dhabi, UAE